zaterdag 28 januari 2012

Slobberend de wereld rond

De Slobeenden (Anas clypeata) lijken niet te beseffen dat hen nog een stevige winter boven het hoofd hangt. Ze zijn alvast aan de lente begonnen. Twee aan twee glijden ze rustig, met hun snavels juist onder het wateroppervlak scherend, langs de oevers van de Steenwaard en van de fortgracht die ik dagelijks passeer. Het lijkt alsof ze slechts foerageren maar het is zeker ook onderdeel van hun uitgebreide voorbereidingen voor de bruiloft over een paar maand. Ik heb er vaker naar gekeken, maar heb het ritueel nog niet echt doorgrond. Het begint in elk geval in groepen. Meerdere woerden met een paar vrouwtjes blijven maar rond elkaar cirkelen, alsof ze in een draaikolk zitten, steeds met hun lepelsnavels in de foerageerstand in het water.

Een draaikolk van Slobeenden
Vorig jaar maakte ik een foto van zo’n groep, die uit zeker vijfentwintig vogels bestond. Het leek wel een wedstrijd; wie is de beste slobberaar. Misschien is het dat ook wel; al die mannen die aan de vrouwtjes laten zien dat ze de beste voedselzoekers en een en al “fitness” zijn. Alsof ze willen zeggen: “neem mijn genen, om de jouwe mee te mixen”. Je ziet het vaker bij vogels (maar ook bij mensen en andere zoogdieren), dat mannen voedsel aanbieden als onderdeel van het baltsritueel en zo laten zien dat ze later goede partners zullen zijn. In februari is 95% van de vrouwtjes al gepaard. Ergens tussen dit ritueel in de winter en mei zullen de paartjes zich over natte weilanden en natuurgebieden verdelen waar de woerden fel hun territorium verdedigen.

Hij heeft duidelijk een oogje op haar.


Trend broedende Slobeenden in Nederland
Mei 2008 vond ik bij Jan een legsel van deze prachtige wonderlijke eend. Ook in polder Vuylcop vonden vrijwilligers van “de Houten snip” legsels. Toen Nieuw Wulven juist aan de landbouw was onttrokken verschenen daar ineens meerdere paartjes Slobeenden die succesvol hun jongen groot brachten. Het lijkt niet moeilijk om de Slobeend kansen te bieden. Maar Nederland heeft nog maar 8 – 9000 broedparen en dit aantal neemt af.

Die snavel blijkt een succesvol instrument.
Slobeenden komen zo ongeveer op het gehele noordelijke halfrond voor. Ze blijken met hun spatel een geheel eigen gat in een wereldwijde voedselmarkt voor eenden te hebben gevonden. De binnenkant is voorzien van baleinen. Ze zeven er allerlei kleine waterinsecten, kreeftjes en zaden mee van het wateroppervlak. Door deze manier van foerageren hoeven ze niet concurreren met andere grondeleenden. Het kan dan toch bijna niet aan hun snavel liggen dat er nog zo weinig Slobeenden in Nederland broeden.

Meer info:
Birdlife en Vogelbescherming Nederland

zondag 22 januari 2012

Zondagsrust

Beide torenklokken van Schalkwijk roepen gelovigen ter kerke. De drieklanken van de Michaëlskerk verwaaien vrolijk, die van de Brink blijven streng en sonoor tegen de wind optornen. Via het Lage eind en Uitweg trap ik naar de Molenbuurt waar ik het Bokkenpad opdraai. Eigenlijke is het géén weer om te vogelen; grijs, harde wind en regen, maar ik heb de polder wel voor mezelf. In de luwte van een gemaaltje neem ik een eerste bakje troost en een boterham. Op het inundatie-kanaal slechts wat paartjes Wilde eenden en een Aalscholver. Tussen de struiken langs het pad een enkele Winterkoning en een Roodborst. Bij Honswijk is meer leven in de brouwerij. Grauwe, Kol, Brandganzen en een Indische gans grazen tussen Lekdijk en de Gedekte Veldweg. Op de gracht zwemt een prachtig paartje Grote zaagbekken. Dat speciale wit met roze zweem van hem laat zich met geen pen beschrijven en door het beroerde weer niet fotograferen. Hij lijkt helemaal klaar voor de a.s. bruiloft, zij heeft een wel erg excentrieke kuif. Een Nonnetje (vrouwtje), ook een soort zaagbek eigenlijk maar een flink stuk kleiner, zwemt steeds in de buurt van dit paar, totdat ze voor een fluorescerende jogger op de wieken gaat.
Met de striemende regen in de rug verder over de dijk: Wulpen roepen in de uiterwaard en grazende Smienten scharrelen snel richting het veilige water van de kleiputten. Bij de Groeneweg naar beneden en in de luwte van het werk een tweede bakkie. Eindelijk tref ik weer eens ganzen bij de spoorwegovergang Achterdijk-Potshuizerweg. Een graafmachine van “Volker-rail” biedt me wat beschutting bij het turen over de groep. Het zijn meest Kollen met wat Grauwe en een enkele Brandgans. De meeste Brandjes zitten een stuk dieper de polder in. Ik kies voor nog een stukje wind mee, om daarna in de relatieve beschutting van de huizen via het Overeind noordwaarts tegen de wind op te tornen. “Hé ganzengebabbel”!  Achter “het (voormalig) spulletje” zit een flinke groep Kollen met een paar Brandjes, vlak bij de weg. Ik sta vol met m’n snufferd in de wind, maar dat is niet de reden waarom ik in deze grote groep geen kleurringen kan ontdekken. Bijna alle vogels grazen tegen de wind in en dat is van mij af. Gevoeglijk moet ik het doen met een deinende menigte grazende ganzenkonten. ’t Begint weer te regenen. Tijd om naar huis en de koffie met zondags lekkers te gaan.

Bij de Rietplas stop ik nog even voor Aalscholver in beginnend bruiloftskleed:


donderdag 19 januari 2012

Jaarverslag 2011 is klaar.

Het jaarverslag 2011 van de Werkgroep wintervogeltellingen Blokhoven is klaar. Deze groep telt in de periode september - april, één keer per maand de vogels die in polder Blokhoven rusten of voedsel zoeken.
Je kunt het verslag inzien of downloaden van de website van de Milieu Werkgroep Houten. (Klik :  Hier )

zaterdag 14 januari 2012

"Scheurijzer"

Superlatieven worden niet geschuwd bij de beschrijving van het snelste dier op aarde. Maar je moet het gewoon eens proberen wanneer je in polder Blokhoven plotseling een groep meeuwen en spreeuwen op de wieken ziet gaan. Speur de lucht af naar de boosdoener. Je hebt kans, dat je in dit jaargetijde een Slechtvalk ontdekt; silhouet als een hoefijzer. Vandaag kon ik hem “vangen”  in m’n  telescoop én volgen. Als je de vogel dan ziet aanzetten voor een lage vlucht van boven de Molenhoek diagonaal over de polder richting de Heul dan is het effect ronduit indrukwekkend. Alsof je vanuit een TGV of ICE door het raampje naar buiten zit te kijken.
Het lijkt erop dat in Blokhoven een nieuwe Slechtvalk zijn winter territorium heeft gevonden. De laatste jaren ging het steeds om een, soms twee, volwassen vogels. Maar de waarnemingen werden wel wat schaarser. Bij de wintervogeltelling van vandaag, en eerdere waarnemingen dit seizoen, was het steeds een 1ste jaar vogel die we troffen.

vrijdag 6 januari 2012

Januari + Steenwaard = Veel eenden


Er bestaan echte problemen en er zijn lekke banden. Beide kunnen ze behoorlijk ontregelen, maar bij de laatste kun je altijd nog de auto nemen. Geen wind om m’n hoofd maar wel de beschutting van het achterportier met een kop hete thee en uitzicht op het water van de Steenwaard; een van de beste plekken in de regio om van eenden te genieten. Allereerst de Smienten natuurlijk; in de lucht, grazend, dobberend en fluitend. Deze winter lijkt nergens op, maar met dat fluitje kun je altijd nog de illusie hebben dat het winter zou kúnnen worden. Tafeleenden lijken eeuwig te slapen, toch zie ik er een paar duiken en met bemodderde koppen weer boven komen. Een gradiënt van zwart naar roodbruin loopt dan van de punt van de snavel naar hun kruin. Kuifeendjes houden er een zelfde levensstijl op na, maar op een zwarte kop  zie je natuurlijk de modder niet. Rond het schiereiland is het het drukst want daar mengen zich de grazers en de duikeenden zich met grondel eenden als Krakeend, Wilde eend, Wintertaling en Slobeend (d.i.: m’n favoriete Nederlandse eendensoort waar ik nog eens een blog aan ga weiden).

06-01-2012; Brilduiker woerd, Steenwaard.

Een paartje Brilduikers zwemt niet te ver van me af maar wordt door de wilgen gedeeltelijk aan mijn zicht onttrokken. Na een poetsbeurt en korte rustpauze beginnen ze, meer in open water nu, duikend voedsel te zoeken.  Het is heel mooi om te zien hoe ze laag met hun kop boven het water liggend speurend korte stukjes zwemmen tussen de duiken door. Hun staarten blijven daarbij steeds breed uitgewaaierd plat in het water liggen. Het lijken wel bevers zoals ze die staart gebruiken; zouden ze daar onder water echt profijt van hebben? Aalscholvers kun je hetzelfde zien doen. Intrigerend.

06-01-2012; Brilduiker man; die staart !!